Is polyamorie nou een keuze? Of is het een geaardheid? Deze vraag komt in de polyamoriegemeenschap steeds terug. De meningen lopen uiteen en een eenduidig antwoord is er niet. Voor iedereen ligt dat anders. We hebben eens onderzocht hoe de inzichten verdeeld zijn.
Is polyamorie nou een keuze? Of is het een geaardheid? Of allebei? Of nog iets anders? Deze vraag komt in de polyamoriegemeenschap heel vaak terug. De discussie is vol passie en de meningen lopen uiteen. Een eenduidig antwoord blijft uit. Iedereen ervaart dit net anders. Maar is er toch een soort rode draad te ontdekken? Ondanks de vele discussies hebben we er geen data over. We hebben daarom eens onderzocht hoe de inzichten hierover verdeeld zijn in de poly-gemeenschap.
Methode
We hebben een vragenlijst uitgezet op onze website, facebook pagina en in een aantal polyamorie-gerichte Facebook groepen. We vroegen daarin, naast een paar algemene vragen, in hoeverre je polyamorie voor jezelf ervaart als geaardheid, overtuiging, identiteit en/of vrije keuze. De precieze definities van die begrippen lees je later. Antwoorden kon op een vierpuntsschaal van nauwelijks tot heel sterk. Daarnaast stelden we een aantal open vragen. In totaal deden 297 mensen mee. Daarvan beschouwden 27 mensen zich niet of nauwelijks als polyamoreus. Die antwoorden hebben we buiten de resultaten gehouden.
Hieronder vind je de belangrijkste resultaten plus commentaren van de deelnemers.
Geaardheid
In hoeverre ervaar je polyamorie voor jou als een geaardheid, als iets dat je (misschien achteraf gezien) altijd al bent geweest, dat je niet kunt helpen, dat misschien in je genen zit?
Voor 71%, bijna driekwart, van de antwoorders voelt polyamorie als een geaardheid, voor 34% zelfs als ‘zeer sterk’. Tegelijk is het voor 29% dus veel minder het geval. Voor een deel voelt die geaardheid zó sterk dat er nauwelijks vrije keuze overblijft. Anderen maken een onderscheid tussen hun geaardheid en de keuze om daar wat mee te doen.
“Ik denk dat Polyamorie/ het kunnen houden van meerdere mensen iets natuurlijks is, dus op een bepaalde manier een geaardheid kan noemen. Maar in mijn beleving is dit niet zo sterk als homosexualiteit. Je kunt jezelf niet ‘dwingen’ een ander geslacht aantrekkelijk te vinden, maar wel om wel of niet naar je polyamoureuze emoties te handelen. Het gevoel verandert er niet door, maar wel de uitwerking.”
“Geaardheid komt het dichtste bij, maar omvat het ook niet helemaal. Het is meer mijn vrije denken, mijn vrije geest. Vanuit heel dicht bij jezelf zijn en voelen of iets past of niet.”
“Het is gewoon deel van mij. Geen keus wel de keus om ook zo te leven omdat ik daar gelukkiger door ben.”
“Het is mijn geaardheid Ik kan van meerdere mensen houden. Dat kan ik niet kiezen als ik mezelf niet wil verloochenen. Ik heb mijn geaardheid vaak vervloekt. “
“De mogelijkheid om van meerdere partners te kunnen houden zie ik als geaardheid; gelijk aan dieren die ook polyamoreus zijn zoals wel meer zoogdieren en andere beesten dat zijn. “
“Polyamorie voelt deels als het verlengde van mijn geaardheid: panseksueel/panromantisch. Maar ook als een keuze, want het is wel een relatievorm die niet de standaard is. Het is iets waar je partner(s) ook in mee doet/doen. In onze hetero-omono-normatieve maatschappij is het ook een bewuste keuze. “
“Wat ik voel is voor mij op en top een geaardheid. Om zo te kunnen en mogen leven is voor mij een keuze maar beschouw het ook als een groot voorrecht dat dat ook kan.”
“Ik dacht eerst dat ik een keuze had gemaakt. Maar hoe langer ik ermee bezig ben, hoe meer ik er achter kom dat het toch een geaardheid is. Bij mij althans, ik zou niet meer zonder kunnen.”
“Voor mij voelt het echt als geaardheid, ik heb hier geen keuze in.”
“Ik ervaar het niet alsof ik een keuze heb gehad erin om wel of niet van meerdere mensen tegelijk te houden. Dit overkomt je. Liefde kun je niet sturen, dit hoort gewoon bij mij, net als dat ik graag spruitjes eet. De enige keuze die je hebt erin is wel of niet eraan toegeven een een polyamoreuze levensstijl te leven. “
Overtuiging
In hoeverre ervaar je polyamorie voor jou als een overtuiging, een bewuste keuze dat het voor jezelf goed is om zo te leven?
Voor nog iets meer, 75%, is polyamorie ook een overtuiging, een bewuste keuze dat het past om zo te leven. Overtuiging en geaardheid gaan dus goed samen. Een veelgeuite overtuiging is dat eigenlijk vrijwel iederéén polyamoreus is, maar dat de maatschappelijke norm dat onderdrukt.
“Het boeddhisme heeft vergelijkbare ideeën over het liefhebben van meerdere mensen en partners. Een gevoel dat mij heeft gebracht en gevormd tot degene die ik momenteel ben geworden.”
“Ik denk dat ik monogaam zou kunnen leven als alle behoeften vervuld zouden zijn in één relatie. Daarom zie ik het nu niet als een geaardheid. Na de ervaring te hebben gehad van een tweede relatie, denk ik dat het wel een overtuiging en vrije keuze is, omdat ik ervaren heb dat het kan, natuurlijk aanvoelt en me compleet maakte.”
“Het is voor mij een logisch gevolg van mijn principe dat mensen geen eigendom van elkaar horen te zijn. “
“Ik denk dat de meeste mensen van meerdere mensen kunnen houden, maar dat een deel dat beter kan wegduwen of zich beter kan focussen. Ik zie monogamie en polyamorie als systemen of levenswijzes, niet als oriëntatie.”
“Voor mij past polyamorie bij iedereen! Of men is geïndoctrineerd door opvoeding, wat dan ook zeer belemmerend werkt in je zelf vrij voelen, de opgelegde regels overheersen. “
“Ik denk dat de meeste mensen polyamoureus (kunnen) zijn. Maar door onze cultuur er niet snel voor kiezen zo te leven. Vanuit de geschiedenis begrijp ik wel hoe het huwelijk ontstaan is.”
“Iedereen is polyamoreus. We zijn alleen opgegroeid binnen een ander heersende visie wat het nu dus een keuze maakt om het wel of niet te zijn. “
“Ik ben er van overtuigd dat het veel of alles heeft te maken met je perspectief. Het is een rationele keuze die je maakt op basis van je gevoelens en overtuigingen.”
Identiteit
In hoeverre ervaar je polyamorie als een deel van je identiteit, van wie je bent? (of dat nou aangeboren is of een overtuiging)
Nóg sterker is het gevoel dat polyamorie een onderdeel van je identiteit kan zijn. Voor 77% van de antwoorders geldt dat. Dus ook identiteit combineert zich goed met overtuiging en geaardheid.
“Voor mij is het een geaardheid en deel van mijn identiteit. Snel connecties maken met mensen. “
“Geaardheid omdat ik het altijd al zo voel en omdat monogamie voor mij niet werkt is het voor mij geen keuze maar voelt het bijna als identiteit. Het is wel een overtuiging dat het voor mij goed is en voor meer mensen kan werken. “
“Polyamorie heeft mij als mens veranderd, dus het heeft wel degelijk mijn identiteit veranderd. Ik denk dat het bij mij gedeeltelijk een keuze is, maar ook zeker wel iets wat altijd in mij gezeten heeft. “
“Identiteit omdat dit ook is wie je bent…hoe je in het leven staat en hoe je je presenteert aan je omgeving.”
Keuze
In hoeverre ervaar je polyamorie voor jezelf als een vrije keuze?
Voor 65% is polyamorie (heel) sterk een vrije keuze en dus voor 35% juist (veel) minder. De variatie in de motivatie is groot. Het polyamoreuze gevoel kan zo sterk zijn dat een vrije keuze niet meer mogelijk voelt. Een deel beschouwt polyamorie juist als een uiting van vrijheid. Weer een ander deel voelt juist de beperking door de maatschappelijke norm.
“De keuze ervoor voelt niet vrij vanwege de stigmas/dogmas erover in de samenleving. Voelt niet als geaccepteerd in de samenleving”
“De vrijheid in keuze heeft vaak veel te maken met de omgeving. De wereld is nog niet altijd klaar voor die vrijheid en leeft vol angsten.”
“Voor mij voelt het niet als geaardheid, ik kan gelukkig zijn in een monogame relatie. Maar ik kies ervoor om open te staan om met anderen te daten omdat het natuurlijk en kloppend voelt. Voor mij is het ook niet helemaal een vrije keuze, omdat je niet kiest om verliefd te worden, het overkomt je.”
“Ik geloof dat hoe je relaties inricht een keuze is. Monogamie is ook een keuze.”
“Het voelt voor mij natuurlijk een logisch, maar het voelt ook zeker als keuze. Ik denk dat de andere keuze ook nog steeds een prima optie zou zijn voor mij.”
“Ik kies bewust voor een poly lifestyle maar kan ook jaren monogaam door het leven gaan.”
“Je kunt niet kiezen van wie je houdt.”
“Sinds ik weet wat polyamorie is, geloof ik dat het mijn keus is om zo te leven. Een geaardheid heeft voor mij een andere lading.”
“Vrije keuze, my mind, my body, my love, my choice “
“Het is een vrije keuze om de gevoelens toe te laten en er met andere mensen over te spreken.”
Conclusie
De getalsmatige conclusie is eenduidig: polyamorie wordt sterk als iets ‘eigens’ beleefd, of het nou als geaardheid, identiteit of overtuiging betiteld wordt. De discussie wordt ook in deze vragenlijst met passie gevoerd. Rond de keuzevrijheid is de spreiding groter, zowel getalsmatig als in de achterliggende motivatie. (Wellicht is het zinnig om in een eventueel toekomstig onderzoek de precieze keuzes verder uit te splitsen). Wat ook overduidelijk is, is dat het geen of/of conclusie. Als er één rode draad is die veel gesteund wordt is het zoals als “polyamorie is een deel van mij dat belangrijk voor me is (geaardheid/identiteit/overtuiging), en ik heb zelf de keuze wat ik daar mee doe”. Of zoals een deelnemer het uitdrukte: “Het is een keuze, omdat ik kies voor mezelf. Het is een identiteit en overtuiging, omdat ik niet gelukkig ben in monogamie. En daarmee voelt het als een geaardheid”
Lennart zegt
Binnenkort ga ik voor het eerst naar een (50+) poly borrel. Door mijn leven heen zijn er meerdere polyamoreuze situaties geweest, alleen kende ik het toen nog niet als zodanig, hoewel ik het vanuit mezelf in de emotionele meningsverschillen naar aanleiding ervan voor mijn vrouw al wel zo beschreef: ‘mijn gevoelens voor die ander komen niet in mindering op wat ik voor jou voel. Als ik het met haar kan beleven zorgt dat er eerder voor dat ik juist méér liefde voor jou voel in plaats van minder.’ Toen ik een aantal jaren geleden met het ‘label’ kennismaakte, wist ik: dit ben ik en ik ben het altijd al geweest. Na een groeiproces met veel gesprekken met mijn lieve monoamoreuze vrouw ga ik voor mijn gevoel er nu eindelijk (mogen) zijn zoals ik er ben, namelijk polyamoreus. Voor mij is het een aspect van heel mijn anders-zijn-dan vrijwel-alle-anderen-die-ik-ken. Ik kan bijvoorbeeld niet echt iets met denken, voelen en lichaam van elkaar scheiden – het hoort voor mij allemaal onlosmakelijk bij elkaar. En zo is het ook als het gaat om hoe je met elkaar omgaat als je van elkaar houdt. Ik beleef vriendschap met meerdere vrouwen. Ook met mannen natuurlijk, maar dan is het anders, doordat ik bij/met mannen geen erotiek of seksuele spanning of verliefdheid ervaar. Wanneer een vriendschap met een vrouw soms diepgaande of intieme momenten kent, dan kan bij mij soms het verlangen opkomen om ook lichamelijk intiem te zijn, eventueel ook seksueel. Wat er daadwerkelijk gebeurt, gebeurt uiteraard interactief. Niet mogen laten gebeuren wat er tussen haar en mij spontaan opkomt, voelt voor mij aan als tegennatuurlijk, net als het scheiden van waarneming en denken of emotie en lichaam. Als mens ben ik een geheel en in relaties wil ik dat graag ook zo kunnen beleven wanneer het zich voordoet. Ik denk dat het zozeer hoort bij hoe ik er ben, dat het niet anders kan of het is mijn geaardheid.