Lee Miller

 

Lee Miller wordt geboren in 1907 in Poughkeepsie, Amerika, als dochter van Theodore Miller, een rijke eigenaar van een meubelfabriek, en Florence McBride, een kunstzinnige vrouw. Haar ouders scheiden als Lee nog jong is. De vader van Lee heeft een ingewikkeld persoonlijkheid en staat bekend om zijn autoritaire gedrag. Haar moeder is een vrouw die haar kinderen aanmoedigt om artistiek en creatief te zijn, wat een blijvende invloed heeft op Lee.

Lee heeft een tumultueuze jeugd. Als zevenjarige wordt ze aangerand door een familievriend waarbij gonorroe oploopt. De behandeling die moeder moet uitvoeren, is pijnlijk en vernederend. Lee’s broers horen dagelijks haar kreten uit de badkamer. De psychiater die de Millers zoeken om een trauma bij hun dochter te voorkomen, vindt dat Lee seks en liefde maar moet loskoppelen  van elkaar en deze schandelijke gebeurtenis verder geheim moet houden. Dat is het beste voor haar.

Op haar zestiende wordt Lee  ontdekt door de modefotograaf Condé Nast, die haar uitnodigt om te werken als model voor Vogue. Lee weet heel goed hoe ze moet poseren, maar het werk verveelt haar al snel. “Ik neem liever een foto dan dat ik er een ben,” zegt ze. Ze gaat naar Parijs, 22 jaar, waar ze verschillende  relaties en verliefdheden ervaart,  ook naast elkaar. Ze staat net als andere kunstenaars buiten de conventionele normen van haar tijd, terwijl in haar netwerk opvattingen over vrije liefde rondgaan.

Miller’s liefdesleven is beïnvloed door de surrealistische beweging waartoe ze zich aangetrokken voelt. Haar foto’s bevatten vaak erotische en gedurfde elementen, wat haar tot een pionier maakt in het verkennen van vrouwelijkheid en de seksuele bevrijding van vrouwen in de kunst. Het aangaan van verschillende liefdesverbindingen tegelijk is voor haat iets natuurlijks. Lee eist daarvoor dezelfde ruimte op die mannelijke kunstenaars zichzelf gunnen.

Relatie met fotograaf Man Ray

Lee Miller begint haar carrière als model. Op jonge leeftijd komt ze in contact met de kunstenaar en fotograaf Man Ray, een sleutelfiguur in de Dadaïstische en Surrealistische beweging. Ze heeft een romantische en professionele relatie met hem gedurende de late jaren 1920 en vroege jaren 1930. Hoewel ze als zijn muze wordt beschouwd, wordt hun verhouding gekenmerkt door de spanningen en ruzies. Beiden hebben andere verliefdheden en  relaties. Man Ray heeft daarbij het meeste last van jaloezie, als Lee weer eens op pad is met een nieuwe vlam, ook al heeft hij zijn eigen minnaressen. Tijdens haar tijd met Man Ray ontwikkelt Miller een  houding ten opzichte van seksualiteit, waarin ze zich als object van verlangen neerzet (als model) maar ook als onafhankelijke, zelfbewuste vrouw. Haar werk als fotograaf zal vaak geladen zijn met zowel sensualiteit als een kritische blik op de manier waarop vrouwen in de samenleving worden gepositioneerd.

Huwelijk met Aziz Eloui Bey

Tijdens haar relatie met Man Ray wordt Lee in 1934 verliefd op de Egyptische diplomaat Aziz Eloui Bey. Ze gaat in op zijn verzoek om te trouwen.  Dit huwelijk is een periode in haar leven waarin ze een zekere stabiliteit zoekt, maar last heeft van verveling en beperkingen, waarna ze toch weer haar oude vrije leven oppakt, met instemming van Aziz, die realistisch genoeg is om in te ze zien dat hij haar niet vast kan zetten. Tijdens dit huwelijk is Miller voor een tijdje in Egypte en Europa, en haar werk als fotograaf begint een belangrijker aspect van haar identiteit te worden.

Relatie met Roland Penrose

In de jaren ’30  ontmoet Lee Miller, terwijl ze nog getrouwd is met Aziz, de Britse kunstenaar en criticus Roland Penrose, die later haar echtgenoot zal worden. Penrose is een sleutelfiguur in de Engelse avant-garde kunstwereld en een lid van de Surrealistische beweging. Hun relatie wordt een langdurige en uiteindelijk definitieve verbinding, die zowel romantisch als intellectueel intens is. Het is met Penrose dat Miller haar werk als oorlogsfotograaf voortzet en haar persoonlijke identiteit als onafhankelijke vrouw en kunstenaar verder vormt. Ze trouwen in 1947, als Lee Miller zwanger is van zijn kind, na de Tweede Wereldoorlog, en zullen de rest van hun leven samen doorbrengen.

Collega Dave Sherman

Lee Miller heeft in de tweede wereldoorlog naast haar relatie met Penrose ook een relatie met de Amerikaanse schrijver en journalist Dave Scherman. Penrose is hiervan op de hoogte. Scherman is een belangrijke figuur in Miller’s leven, omdat ze samenwerken als oorlogscorrespondenten en Lee met hem de concentratiekampen in Europa bezoekt en vastlegt wat ze daar ziet. Hun relatie is zowel professioneel als persoonlijk. Ze delen een sterke band die voortkomt uit hun gedeelde ervaringen en passie voor fotografie en journalistiek.

Lee Miller’s tijd als oorlogsfotograaf

Het werk van Lee Miller als oorlogsfotograaf maakt haar tot een van de zeer weinige vrouwen die aan het front werken. Ze legt de verschrikkingen van de oorlog vast op een unieke wijze. Lee Miller’s werk wordt het meest bekend door haar foto’s van de bevrijding van concentratiekampen. In april 1945, vlak na de bevrijding van het concentratiekamp Dachau door de Amerikaanse troepen, gaat Miller met Dave Scherman naar het kamp om de gruwelen vast te leggen. Haar foto’s van het kamp zijn aangrijpend. Ze tonen de wreedheden van de Holocaust en de fysieke en emotionele verwoestingen van de overlevenden.

https://youtu.be/Q1d8ETTWinE?si=CUjxfyOP6LuJPDYL

Op een van de meest beroemde foto’s die Miller maakt, staat ze zelf in de badkamer van Hitlers berghuis in Berchtesgaden, vlak nadat het was bevrijd door de geallieerden. Ze is in het bad van Hitler te zien, terwijl ze haar haren droogt als een symbolische afrekening met het regime dat zoveel vernietiging veroorzaakte. De foto is zowel een daad van persoonlijke overwinning als een reflectie op het einde van de oorlog en het ondergang van het Nazi-regime.

De foto’s die Miller maakt in concentratiekampen zijn bijzonder krachtig, omdat ze de fysieke vernietiging tonen en daarnaast de emotionele tol van de Holocaust. Ze legt niet alleen de wreedheden vast, maar brengt ook een bepaalde gevoeligheid en aandacht voor detail over de persoonlijke ervaringen van de slachtoffers. Haar werk als oorlogsfotograaf wordt vaak beschreven als een mengeling van documentatie en kunst. Haar beelden hebben vaak een surrealistische kwaliteit. Ze combineert het harde realisme van de oorlog met de artistieke benadering die haar werk als modefotograaf kenmerkte.

Terugkeer na de oorlog

Na de oorlog keert Lee Miller terug naar Engeland, waar ze haar werk voortzet en probeert haar leven weer op te bouwen. Haar ervaringen in de oorlog hebben een zware emotionele tol geëist. Ze heeft last van post-traumatische stress, wat in die periode nog niet goed wordt begrepen. Na de oorlog gaat verbergt ze haar foto’s van de misdaden van Hitler en in zekere zin begraaft za haar oorlogservaringen.

Lee is in haar leven een kettingrookster geweest en ze sterft aan de gevolgen van longkanker. Pas na haar dood ontdekt haar zoon Tony dat zijn moeder een beroemd oorlogsfotograaf is geweest, als hij het huis opruimt en kisten foto’s en brieven tegenkomt. Hij maakt aan de hand van zijn ontdekkingen een biografie van zijn moeder. Deze wordt vervolgens verfilmd, met Kate Winslet in de hoofdrol.

Bronnen

Lee, film 2024

The Lives of Lee Miller, Anthony Penrose, 2021

Wikipedia