Het einde van het jaar nadert weer. Traditiegetrouw een periode om te vieren met familie en geliefden, om te verbroederen, om terug- en vooruit te kijken. Hoe is dat anders als je meerdere geliefden hebt, met wie breng je de feestdagen door? Hier proberen we wat licht op te laten schijnen in dit themanummer.
Elders gelezen: Wanneer erectiestoornis niet per se een nadeel is
Van de leestafel
Jonge vrouw (27) ontmoet man (54) op een online forum.
Een aanzienlijk leeftijdsverschil dat volgens sommige theorieën buiten de bandbreedte valt van wat op langere termijn een goede basis kan zijn voor een relatie.
(Even tussendoor: volgens een formule voor maximum en minimum leeftijd in relaties, zou in dit geval voor haar een man van maximaal 40 jaar in aanmerking komen (haar leeftijd min 7 maal 2), voor hem een vrouw van minimaal 34 (eigen leeftijd gedeeld door 2 plus 7). Bij dit koppel gaat de rode vlag uit.)
Zij heeft na een toxische relatie 6 jaar niet meer gedate, laat staan sex gehad.
Hij leeft al 13 jaar polyamoureus, ongehuwd met vaste partner, lijdt aan reuma, heeft chronische rugklachten, is zwaar overgewicht, heeft erectiestoornissen.
Alle schijnbare hindernissen ten spijt, vinden ze elkaar, en doen elkaar goed.
Haar ouders zijn behoudende moslims, bij wie zij niet terecht kon voor steun en advies. Een gebrek aan emotionele intimiteit die zij wel vindt in deze nieuwe ralatie.
Hij is niet in eerste instantie uit op sex. Dat is voor haar geruststellend, maar op enig moment heeft ze de behoefte om zich naakt te laten zien, en kleedt zich voor hem uit.
Ze genieten van hun intimiteit, zijn opgelucht niet onder de druk van erectie en klaarkomen te staan, vinden wederzijds geborgenheid.
Gemiddeld treffen ze elkaar eens per week, wanneer zijn vrouw er niet is.
Zij date ook met een andere man, die evenwel niet op de hoogte is van één en ander. Kennelijk is openheid over polyamorie nogal beperkend in datingland.
Hij ervaart geen jaloezie, voelt zich wel onzeker bij de gedachte dat zij zou kunnen kiezen voor een monogame verhouding en hem verlaten.
Nee, dit is geen schets voor een vergezocht filmscript, maar een relaas van een bestaande relatie. De realiteit kan avontuurlijker zijn dan fictie.
Elders gelezen, het verhaal van Laila en Jeremy: This is how we do it – The Guardian, 15 juni 2025
(Geen Nederlandstalige website, maar in een browser eenvoudig in een Nederlandse versie weer te geven; niet altijd even handig of foutloos vertaald, wel goed leesbaar.)
Heb je ook elders iets gelezen wat voor de leestafel interessant zou kunnen zijn?
Wij houden ons van harte aanbevolen: mail [email protected].
Heb je een eigen ervaring die je zou willen delen met onze lezers? Neem contact met ons op via ons dit formulier.
Het leuke, het vervelende, het grappige, het schurende: zeg het!
Wij zijn geïnteresseerd in jouw verhaal
Wij luisteren graag naar jouw verhaal, over jouw ervaringen met polyamorie, de mooie momenten en de lastige uitdagingen. Daarover schrijven we dan graag een ervaringsverhaal, om ook anderen daarin te laten delen. Zo bouwen we samen aan ons verhaal over polyamorie en kunnen we misschien ook nog iets leren van elkaar.
Wil jij je verhaal vertellen? Mail ons op dit adres: [email protected] of vul het formulier hieronder in.
PolyMannenCirkel
Aankondiging: de PolyMannenCirkel gaat van start!
In de afgelopen jaren hebben we regelmatig Mannenpraat-avonden georganiseerd. We gaan dat nu in een iets andere, structurele vorm gieten: de PolyMannenCirkel. Het verhaal gaat dat mannen moeilijk over hun gevoelens zouden kunnen praten. De vraag is of dat waar is. In de polymannencirkel gaat we dat in elk geval doorbreken en gaat we verschillende wezenlijke onderwerpen bespreken, die deels gaan over polyamorie (hiërarchie in relatie, hoe ga je om met jaloezie, polypartners die elkaar beperkingen opleggen, enz), maar ook over andere onderwerpen zoals: wat is een ‘echte man’, wanneer ben je stout of ga je in de fout, de betekenis van #metoo, biseksualiteit, kink in een relatie, seksuele uitdagingen en niet in de laatste plaats over vriendschap met andere mannen. ‘Mannen’ bedoelen we hier nadrukkelijk inclusief: iedereen die zich in het predicaat ‘man’ kan vinden is helemaal welkom. In vijf bijeenkomsten praten over al deze onderwerpen. Dat doen we in twee vaste groepen op twee plekken: Eindhoven en Amsterdam en een keer doen we een gezamenlijke activiteit in het midden van het land. De data zijn: 1 oktober, 3 december, 4 februari, 1 april en 3 juni. Doe mee aan deze mooie ontmoetingen maak misschien wel nieuwe vrienden.
De PolyMannenCirkel is een initiatief van Herbert, Rolf en Joost. Binnenkort komen we met meer details (bijv over de kosten) en de mogelijkheid om je aan te melden. Is je belangstelling nu al gewekt? Laat het weten aan Joost ([email protected]) en Herbert ([email protected]).
Polyamorie als spiegel
Hoi, ik ben Lieke en ik heb twee vriendjes, laat ik ze voor het gemak Sep en Geb noemen.
Sep en Geb wonen niet bij elkaar in huis, maar ik woon wel met allebei samen.
Ik woon dus in twee huizen. In deze korte verhaaltjes, wil ik jullie vertellen hoe wij dat doen.
Dat is (misschien tegen jullie verwachting in) meestal ongelooflijk alledaags (en misschien een beetje saai). Natuurlijk komt er wel eens jaloezie, angst, boosheid of verdriet om de hoek kijken. Gelukkig zijn we ontzettend grappig, en vooral dat wil ik jullie met deze verhaaltjes meegeven. Laat mij vooral weten wat je er van vindt!
Polyliefs, Lieke
Pleasegedrag en het vormen van een eigen mening
Eerder schreef ik al over hoe ik polyamorie soms ervaar als ‘eenzaam’ en zelfs méér alleen dan hoe ik mijn monogame relaties heb ervaren. Het teruggeworpen worden op jezelf en je eigen gedachten en behoeftes, kan echter ook zorgen voor meer zelfliefde en zelfzorg. Polyamorie is voor mij regelmatig de spiegel die ik nodig heb om te kunnen blijven groeien.
Ik was een verlegen kind. Opgegroeid met veel volwassenen in mijn omgeving met erg grote ego’s, werd mijn mening niet altijd in dank afgenomen. Er werd me verteld dat ik het niet juist had, of er werd gelachen als ik anders dacht dan zij.
Ik neem deze volwassenen dat niet kwalijk, maar door steeds gecorrigeerd te worden op mijn mening, leerde ik het hebben van een eigen mening af. Ik werd stiller en stiller en ging me aanpassen aan de mening van anderen. Op de middelbare school keek ik meningen af bij vriendinnen. Als we gingen shoppen dan liet ik hen dingen uitzoeken en zocht kleding uit dat daarop leek.
In de brugklas droeg ik nog een hoed en een shirt met Harry Potter erop, maar dat was na de eerste dag al over. Als ik nu kijk naar sommige jongeren, dan ben ik trots en een beetje jaloers op hun stijl.
Als ik zelf mocht kiezen wat ik droeg, dan droeg ik het liefst skate-broeken. Avril Lavigne was mijn grote voorbeeld, maar als ik er zo bij zou lopen op school, dan zouden mijn vriendinnen niet meer naast me lopen, werd me uit eerste hand verteld.
Omdat ik zo vaak gecorrigeerd werd op mijn mening, leerde ik niet goed mijn eigen mening te herkennen, laat staan deze uit te spreken. Ik ging me steeds meer aanpassen aan mijn omgeving en leerde please-gedrag aan.
Ik was ongeveer 24 jaar toen ik naar een aflevering van The Big Bang Theory keek, waarin Penny (een van de hoofdpersonen) zei dat ze geen passie had. Penny, een (stereotype)- vrouw die omringd werd door mannelijke (en later ook een aantal vrouwelijke) nerds, komt er in de loop van deze aflevering achter dat Lennard, haar vriendje, haar grote passie is. Lennard daarentegen, heeft wel degelijk genoeg eigen interesses en hobby’s. Terwijl ik dit keek, herkende ik mezelf in Penny. Ik had ook weinig eigen hobby’s, deed veel voor anderen en paste me constant aan naar wat anderen wilden. Mijn partners daarentegen hadden uitgesproken voorkeuren en ideeën over de wereld.
Het was pas later dat ik erachter kwam dat het vaak de vrouwen zijn, in de populaire popcultuur, die weinig tot geen eigen interesses hebben. Er wordt vanuit gegaan dat vrouwen vooral mooi zijn, zich voegen naar de wil van de man en dat zij voor hem zorgen en achter hem blijven staan. Gelukkig zien we hierin wel steeds meer een verandering (bij elke generatie een beetje méér).
Annie MG Schmidt schreef hier een gedicht over, waarin ze met steeds een andere man, andere interesses heeft in literatuur. Het gedicht heet Literatuur en werd in 1986 gepubliceerd.
Sinds een aantal jaar, en dat idee is gegroeid sinds ik polyamoreus leef, besef ik me dat ook mijn eigen mening ertoe doet. Ik vind het nog altijd lastig om mijn eigen mening te geven en zelfs om mijn eigen mening te herkennen.
Nu ik samen ben met Sep en Geb zie ik verschillen tussen hen, en gelijkenissen. Sep heeft geen moeite zijn eigen mening te hebben. Hij gaat over het algemeen niet naar dingen die hij niet leuk vindt. Hij kijkt ook niet naar dingen die hij niet leuk vindt. Wel laat Sep zich graag informeren door online recensies, hij heeft hier speciale websites voor waarvan hij vindt dat ze kwalitatief goed (genoeg) zijn.
Geb gaat meer op zijn gevoel af, is niet te beroerd om suffe programma’s te kijken, maar net als Sep weet hij wel goed wat zijn eigen mening is.
Ik heb me lang schuldig gevoeld over onze polyamoreuze relatie, ik had het gevoel dat ik Sep en Geb ergens in mee had gesleurd. Langzaam maar zeker begin ik te geloven dat zij hier zelf ook zeggenschap in hebben gehad en nog steeds in hebben. Sep en Geb zijn prima in staat zelf beslissingen te maken en kunnen over het algemeen beter hun mening aanvoelen en verwoorden dan dat ik dat kan.
Maar ook ik begin steeds meer een mening te hebben over bepaalde dingen. Één van de dingen die ik altijd moeilijk vond, is muziek. Mijn muzieksmaak begon pas rond mijn 25e een beetje te ontwikkelen en ik voel me hier vaak erg onzeker over, omdat ik bang ben dat anderen het suf of slecht zullen vinden.
Het hebben van een mening en het weten wat je zelf wil gaat gepaard met het aangeven van grenzen. Ik heb te lang gedaan wat ik dacht dat anderen vonden dat ik moest doen. Er zijn twee valkuilen in het hebben van dit soort please-gedrag. Het eerste is, dat ik nooit zal weten of dat wat ik denk dat een ander wil, ook daadwerkelijk is wat een ander wil. Tenzij ik het hen vraag.
De tweede valkuil is, dat ik op deze manier makkelijk voorbij ga aan mijn eigen behoeftes, verwachtingen en wensen en dus mijn grens niet duidelijk aangeef. Door veel met mijn beide partners hierover te spreken, wordt het voor mij steeds een beetje duidelijker wat ik zelf zou willen, en makkelijker om dit aan te geven bij de ander.
Het is een vaardigheid, die ik nog niet volledig bezit. Ik heb daarom nog steeds momenten waarop ik makkelijk iets toezeg, waarvan ik later merk dat ik het eigenlijk meer voor een ander doe.
Natuurlijk is het goed om af en toe iets voor een ander te doen, zolang de balans goed is en blijft.
Mocht je het gevoel hebben dat je ook vaak over je eigen grenzen gaat, bespreek dit dan met de mensen om je heen. Laat weten aan je partner of vrienden en familie dat je het moeilijk vindt je eigen verwachtingen en verlangens aan te geven en kijk samen hoe je hier verandering in aan zou kunnen brengen.
Daarnaast is het goed om af en toe te oefenen met wat jij zelf nodig zou hebben. Zoek dingen uit die jij leuk vindt om te doen en verwen jezelf hiermee. Uiteindelijk is het ook voor je omgeving heel fijn als je tevreden bent met jezelf en als je je eigen behoeftes goed kent.
Daarnaast geloof ik niet dat je zelfontplooiing of groei in je eentje hoeft te doen. Het is juist mooi als je mag groeien naast degene die je lief hebt.
Ben Platt schreef hier een nummer over, dat Sep en ik als lijflied hebben gekozen. Het heet “Grow as we go” en een deel van de tekst zegt:
“I don't think you have to leave If to change is what you need You can change right next to me When you're high, I'll take the lows You can ebb and I can flow And we'll take it slow And grow as we go”
Mocht je jezelf herkennen in dit verhaal of juist een heel andere ervaring, vraag of opmerking hebben, laat een reactie achter of mail naar [email protected]
| < < < vorige | overzicht | volgende > > > |
Lou Andreas-Salomé – Veelzijdig intellectueel met ‘femme fatale’ reputatie
Freigeist
Philosophin
Rebellin
Angebetete
Schriftstellerin
Psychoanalytikerin
Zes woorden, kenmerken, geprojecteerd tussen scènes in een korte trailer van de speelfilm LOU uit 2016.
Vrij vertaald: vrije geest, rebels, aanbeden; filosofe, schrijfster, psychoanaliste.
Een breed veld, het leven van deze opmerkelijke vrouw. En niet onder één etiket te vatten.
Geboren 1861, in Sint Petersburg als Louise von Salomé, enige en jongste dochter na vijf broers. In een duitse familie, afstammelingen van hugenoten uit Zuid-Frankrijk, vader een generaal in dienst van de tsaar van Rusland.
In een tijd dat vrouwen niet geacht worden zelfstandig te denken, ontwikkelt zij zich tot rebel: confirmatie ter bevestiging als lid van de protestantse gemeenschap waarvan haar familie deel uitmaakt, slaat zij af. Zij, de oogappel van haar vader, die nota bene toestemming van de tsaar had weten te winnen om deze kerk op te richten.
Op haar 18e wordt zij leerling van Hendrik Gillot, een nederlandse pastor van wie zij onderricht krijgt in filosofie, literatuur, en religie. Op enig moment doet Gillot haar een aanzoek; hij zou zijn vrouw verlaten om met Lou te trouwen. Lou is even oud als Gillot’s dochter…
Ze weigert.
Ze wil weg, gaan studeren. In Zürich, de enige universiteit in die tijd die vrouwen toelaat. Om buiten Rusland te kunnen reizen zijn documenten nodig die slechts verkrijgbaar zijn indien men een bewijs van lidmaatschap van een kerkgemeenschap kan voorleggen. Daarin kan Gillot dan weer van dienst zijn door Lou in Nederland te bevestigen.
Samen met haar moeder reist Lou naar de dorpskerk van Santpoort, waar ze haar belijdenis aflegt, daarna door naar Zwitserland.
In Zürich volgt zij colleges filosofie en theologie. Die moet zij wegens na een jaar wegens een longaandoening afbreken, en verhuist naar warmere streken.
Naar Rome, waar zij terecht komt in kringen van kunstenaars en intellectuelen. Ze ontmoet er de jonge filosoof Paul Rée. Er ontstaat een hechte band. Hij wil met Lou trouwen. Zij weigert.
Nietzsche – de filosoof
Enige tijd later komt Rée’s vriend, Friedrich Nietzsche, in Rome aan. Hij wordt aan Lou voorgesteld, en is meteen van slag. Ook hij vraagt haar ten huwelijk, en ook hij wordt afgewezen.
Wil zeggen, voor een conventioneel huwelijk. Lou ziet echter een driehoek wel zitten. Geen ‘ménage à 3’ in de gebruikelijke zin, wel een woongemeenschap van een drie-eenheid die in vriendschap zou samenleven, ergens in Wenen of Parijs, om te studeren, schrijven, gesprekken en discussies te voeren.
In 1882 laat het drietal zich fotograferen, in een nogal opvallende enscenering: Lou op een kar, met zweep in de hand om de mannen te mennen die ze voor haar karretje heeft gespannen. Men kan zich daar van alles bij afvragen…
Lou; Paul Rée; Friedrich Nietzsche
Tot de woongemeenschap zal het niet komen, en Nietzsche verbreekt de band voordat het jaar om is. Mede door toedoen van zijn dominante moeder en overheersende zus. Zijn bewondering en aanbidding zullen omslaan in weerzin en wrok.
De Zweedse psychiater Poul Bjerre (ja, hoogstwaarschijnlijk ook een minnaar van) zou eens gezegd hebben: ‘Lou begint een gepassioneerde verhouding met een man, en negen maanden later baart de man een boek.’ Met Nietzsche is dat exact uitgekomen. In 1883, precies negen maanden na de definitieve breuk met Lou, publiceerde Nietzsche zijn beroemde Also sprach Zarathustra.
Na het vertrek van Nietzsche woont Lou nog een drietal jaar samen in Berlijn met ‘broer’ Paul. Ook al weinig conventioneel voor die tijd en sociale kringen.
Hoe zij uiteindelijk toch in het huwelijksbootje stapt is een zo onwaarschijnlijk verhaal dat het wel waar gebeurd moet zijn.
Andreas – de wetenschapper
Op een dag klopt Friedrich Carl Andreas bij haar aan. Een briljant maar berooid expert in oosterse talen. Hij is 15 jaar ouder dan Lou en vastbesloten met haar te trouwen. Ze weigert.
Dat beantwoordt hij met de weigering verder te willen leven. Compleet met het ontbloten van zijn borst en er een mes in te steken. Lou rent de deur uit om hulp te zoeken, en komt terug met een arts die Andreas het leven redt. De volgende dag komt het tot een verloving. Op voorwaarde van een celibatair huwelijk zonder sex, en de vrijheid om ook met Paul Rée te kunnen blijven omgaan. De facto ook met andere mannen die haar pad zouden kruisen, platonisch of niet.
Voor de inzegening van het huwelijk wordt gekozen voor de dorpskerk van Santpoort. Ja, dezelfde plek als waar zij in 1880 belijdenis heeft afgelegd. En Lou wil nu ook dezelfde dominee Hendrik Gillot. Hij weigert.
Wil zeggen, in eerste instantie. Uiteindelijk moet hij zwichten voor de overredingskunst van Lou. De dochter van de generaal voert het commando over haar eigen leven.
Misschien dat Andreas dacht dat het allemaal wel zou loslopen. Maar Lou hield voet bij stuk. Ëén keer kwam het tot een -laten we zeggen- #metoo moment, waarbij zij hem zo hard de strot heeft dichtgeknepen dat het bij deze poging is gebleven.
Het onmiskenbare linguïstische talent van Andreas, en de grote expertise op zijn vakgebied, leiden tot een aanstelling aan de universiteit van Göttingen.
De stad die bekend staat om zijn ‘worsten en universiteit’, aldus dichter Heinrich Heine, die er studeerde. Hij gaat verder met een hele beschrijving, om af te sluiten met: “De stad zelf is mooi, en bevalt nog het beste wanneer men haar met de rug aankijkt.”
Lou vindt er een huis dat haar aanspreekt. Letterlijk. Ze schrijft aan vriendin Frieda von Bülow:
“Ich sah dem Háuschen…geradezu an, daß es für mich dastand, es sagte mir geradezu…Hier sollst du sitzen, daheim sein, für immer, immer, ich bin deine Heimkehr.”
“Ik zag het huisje, keek het aan, en het zei: hier moet je zitten, thuis zijn, voor altijd, altijd, ik ben je thuiskomst” (vertaling B.)
Het echtpaar Andreas verhuist in 1903, en zal er tot hun beider dood blijven wonen. Zij op de bovenverdieping, hij op de begane grond, samen met Marie, de huishoudster, die van hem twee kinderen krijgt. Alleen de dochter Mariechen overleeft. Wanneer haar moeder overlijdt zal zij diens rol in het huishouden overnemen, en hun beiden verzorgen in hun laatste dagen. Andreas sterft in 1930, Lou adopteert Mariechen, en maakt haar tot erfgenaam.
Rilke – de dichter
Toen Rilke nog geen Rainer heette, heette hij René. René Maria Rilke. De 21-jarige dichter ontmoet haar in 1896, valt op de 36-jarige vrouw.
In de hierboven genoemde film is er een scène (bij +/- 1uur 9 min) waarin Rilke aan het slot van een lezing Lou publiekelijk bedankt met een gedicht:
Lösch mir die Augen aus: ich kann dich sehn,
wirf mir die Ohren zu: ich kann dich hören,
und ohne Füße kann ich zu dir gehn,
und ohne Mund noch kann ich dich beschwören.
Brich mir die Arme ab, ich fasse dich
mit meinem Herzen wie mit einer Hand,
halt mir das Herz zu, und mein Hirn wird schlagen,
und wirfst du in mein Hirn den Brand,
so werd ich dich auf meinem Blute tragen.
Maak mijn ogen blind, ik kan je zien,
Sluit mijn oren af, ik kan je horen,
en zonder voeten kom ik bij je
En zonder mond kan ik je bezweren.
Breek m’n armen af, ik pak je vast
Met mijn hart als met een hand,
Sluit mijn hart af, en mijn hersenen zullen kloppen
En zet je mijn brein in brand
Zo zal ik je op mijn bloed dragen.
(Vertaling B.)
De scène is waarschijnlijk apocrief, het gedicht wel degelijk van Rilke, en aan Lou opgedragen. Liefdesverklaring en aanzoek tegelijk, als ware het een visitekaartje. Prachtig.
Het zou haar eerste relatie worden met een man. Wil zeggen sexuele relatie.
Lou dient als klankbord voor het ontluikende dicht-genie, en zal hem Rainer gaan noemen. Omdat het vastberadener en mannelijker klinkt dan René.
Vier jaar zal deze liaison duren. Zij gaan samen veel op reis, soms mét Andreas als reisgenoot.
Ook nadat hun wegen scheiden zullen zij blijven corresponderen.
Freud – de pionier
En dan is daar Sigmund Freud. Lou wil zich verdiepen in de psychiatrie. En dat doe je dus bij de nummer één op dat vakgebied. In 1905 stapt zij op hem af en legt haar wens voor bij hem te willen studeren. Voor Freud is Lou door haar nieuwsgierige gretigheid naar kennis en inzicht omtrent menselijk gedrag niet alleen studente, maar ook belangrijk gesprekspartner. Een verbinding van uitwisseling en aanmoediging die 25 jaar lang een grote rol in hun leven heeft gespeeld. Hoe platonisch ook.
In 1915 leidt het tot de opening van haar praktijk als psychotherapeut in haar woonhuis in Göttingen.
Haar waardering voor de grote pionier zal zij verwoorden in Mein Dank an Freud, een open brief ter gelegenheid van diens 75e verjaardag in 1931.
En daarnaast…
… waren er ook andere liaisons, minnaars, scharrels.
Bij het lezen over Lou valt op dat zij een fascinerende verschijning was waaraan de meeste mannen niet konden weerstaan. Waar zij verscheen op bijeenkomsten of congressen, vielen ze bij bossen voor haar, en lagen voor het oprapen. Op z’n minst aangetrokken door haar intellect, werden ze vaak op slag verliefd, deden er huwelijksaanzoeken bovenop. Niet alle avances bleven onbeantwoord. En daar begint het speculeren; met wie wel, met wie niet, is het tot een “tot het einde geleefde liefde” gekomen?
Van menigeen valt iets met zekerheid te zeggen, ook al komen die in haar memoires niet voor. Van velen blijft het bij vermoedens. Bewijsmateriaal is er vaak niet, of niet meer; Lou heeft veel brieven vernietigd of uitdrukkelijk opdracht gegeven dat de ontvanger dat zou doen.
Blijven over getuigenissen van derden. Zoals deze, aangehaald door biograaf H.F. Peters:
“Musing about his love affair with Lou in the perspective of almost half a century, a learned and chivalrous old gentleman said: ‘There was something terrifying about her embrace, elemental, archaic. Looking at you with her radiantly blue eyes she would say, ‘The reception of the semen is for me the height of ecstasy’. And she had an insatiable appetite for it.¨
“Mijmerend over zijn liefdesaffaire met Lou vanuit het perspectief van bijna een halve eeuw later, zegt en geleerde en galante oudere heer: “Er was iets angstaanjagend in haar omhelzing; iets basaal, archaisch. Met haar stralende blauwe ogen keek ze je aan en zei: ‘Het zaad ontvangen is voor mij de hoogste extase’. En ze had er onverzadigbare trek in” (vertaling B.)
Een smakelijk citaat, zeker, maar zonder naam- of bronvermelding, waardoor het gebruik van zoutkorrels bij het lezen ervan aan te bevelen is. En zo is er heel veel materiaal dat men met enige scepsis moet lezen.
Haar werk en reputatie als schrijfster raakt al gauw op de achtergrond bij het biografische materiaal. Ze schreef romans (deels autobiografisch geinspireerd), toneel, essays (over psychologie en sexualiteit), portretten van zowel Nietzsche als Rilke, en haar posthuum uitgegeven herinneringen Lebensrückblick. Een leven boeiender dan fictie.
Lou overlijdt op de avond van 5 februari 1937 in haar huisje in Göttingen.
Ich bin Erinnerungen treu für immer,
Menschen werde ich es niemals sein.
POSTLUDIUM – À propos Zarathustra
Het boek van Nietzsche inspireert componist Richard Strauss in 1896 tot het gelijknamig symfonisch gedicht, waarvan de opening beroemd is geworden door de film 2001- A Space Odyssey van Stanley Kubrick uit 1968. En nog later in een Ster-reclame…
BRONNEN
-wikipedia: Lou Andreas-Salomé
Kazem Sadegh-Zadeh: www.lou-andreas-salome.de
-Lou Andreas-Salome Terugblik op Mijn leven Ruwe schets van enkele persoonlijke ervaringen. Martin Ros, Bzzlletin. Jaargang 6 – DBNL
Deborah Hayden: The search for Lou: www.spiralmemoir.com
Maarten Doorman De vurig Bewonderde.
LITERATUUR
Kerstin Decker: Lou Andreas Salomé – Der bittersüße Funke Ich
H.F. Peters: My sister, my spouse – biography (in nederlands verschenen als: Lou Salomé)
FILM
LOU Andreas-Salomé – 2016, regie: Cordula Kablitz-Post
Pluk de Liefde jubileum
In 2015 werd Stichting Pluk de Liefde opgericht. Een belangrijk motief van een van de oprichters was dat niemand zich meer zo eenzaam zou voelen als zijzelf in haar studententijd, toen zij in alle openheid verschillende relaties had. En er heel weinig bekend was over polyamorie en geen enkel netwerk bestond. Een motief voor een andere oprichter was om bij te dragen aan de ontluikende polyamorie-gemeenschap, waar die zelf door gestimuleerd en gevoed was en dat door wilde geven aan anderen.
Aan die doelstellingen is inmiddels ruimschoots voldaan. Al 10 jaar lang is Pluk de Liefde een belangrijk centrum voor informatie over polyamorie. We schreven twee boeken en heel veel artikelen. We organiseerden talloze Polyborrels en diverse ontmoetingsplekken om gelijkgestemden te vinden. We hebben ongeveer 85 workshops gegeven. Pluk de Liefde heeft 10 polyfeesten georganiseerd, in Utrecht en Den Bosch. We brachten in kaart via portretten hoe vroeger met nonmomogamie werd omgegaan. We gaven recensies op films, boeken en muziek. We hielden interviews met poly’s en maakten de ervaringen toegankelijk voor de community. We schreven columns en gaven podcasts door.
We streven naar een warme veilige community waar velen zich thuis voelen en waar je met je vragen terecht kan. Onze nieuwsbrief Polyzine, die in 2015 startte, heeft intussen 3700 abonnees. Via onze site en nieuwsbrief geven we een podium aan mensen die zonder winstoogmerk fijne activiteiten en ontmoetingen organiseren.
Met de groeiende aandacht voor polyamorie is het werk van de Stichting nog steeds relevant en actueel. Steeds meer mensen ervaren de rijkdom van meerdere partners en de persoonlijke groei die dit te weeg brengt. Voor verbeteringen en aanvullingen op ons werk staan wij altijd open. Alle reden om dit jubileum te vieren! Dit jaar gaan we diverse events een feestelijk tintje geven…
Drie ouders: drie meningen. Hoe wij een beslissing maakten over de NIPT
We zitten in de negende week van de zwangerschap. De angst die ik in het begin zo sterk voelde is een beetje gezakt, de eerste echo is geweest en dat geeft rust. Toch hebben alle betrokken partijen hun eigen angsten en mogelijke twijfels.
We worden wakker en G. geeft aan dat hij bang is dat onze tijd samen straks helemaal weg is als er een kindje is. We houden erg van samen serie kijken in bed, er zal natuurlijk veel gaan veranderen. Mijn wens blijft dat we dat samen zullen gaan doen, ik en mijn twee partners.
Ook de vriendin van S. heeft deze angsten, zij woont wat verder en krijgt de ontwikkelingen van de zwangerschap uit tweede hand mee. Ook zij is bang dat er teveel gaat veranderen in haar relatie met S.
We hebben deze week een afspraak met de verloskundige en zoals alle afspraken, doen we ook deze met z’n drieën. De verloskundige vertelt ons over de NIPT en onze mogelijkheden. Met de NIPT kunnen we testen op drie aandoeningen bij het kindje, maar de uitslag geeft geen zekerheid. Mocht de uitslag afwijkend zijn, dan kunnen we ervoor kiezen om nader onderzoek te doen in het ziekenhuis, maar dit is niet volledig zonder risico. Daarbij is er een mogelijkheid om de zwangerschap nu nog te stoppen mocht er een afwijking gevonden worden. De verloskundige vertelt ons dat wij kunnen kiezen of we de test willen doen en of we dan enkel op de drie grote afwijkingen willen testen of een test die ook kijkt naar neveneffecten.
Willen we wel weten of ons kind een afwijking heeft? Het weten betekent ook dat we daarna mogelijk nog beslissingen moeten nemen over de uitslag. Ik heb eerder een documentaire gezien over mensen met het syndroom van Down en hun kijk op de NIPT, ik merk dat deze docu mijn mening sterk gevormd heeft. Mensen met het syndroom van Down verdienen ook een leven en ik weet niet of ik het zou kunnen verdragen om een zwangerschap af te breken omdat mijn kindje mogelijk Down syndroom heeft. In een relatie met twee personen kan een meningsverschil over dit onderwerp al heftig zijn, maar met drie personen is er nog een extra mening bij. Wat doen we als er een afwijkende uitslag is en onze meningen over het opvoeden van een kind met Downsyndroom fundamenteel verschillen? Aan de andere kant, als we het niet weten, dan moeten we die beslissingen nemen op het moment dat het kind geboren is. We besluiten de NIPT af te laten nemen en óók te kijken naar neveneffecten. We willen ook de 13 én de 20 weken-echo laten doen.
Het valt me op dat G. nog vaak spreekt over ‘jouw’ of ‘jullie’ baby. Ik zeg hem dat hij er zelf ook middenin zit, maar hij geeft aan dat hij dat nog niet zo voelt. Voor mij voelt het wel echt als iets dat we met z’n drieën doen en S. en G zijn voor mijn gevoel evenveel vader. G kijkt me aan ‘no worries’.
S. geeft thuis aan dat hij juist bang is maar ‘half’ vader te zijn. Hij weet niet goed hoe hij het zal vinden om het vaderschap met iemand anders te delen. Ik snap beide standpunten, maar mijn eigen gevoel zegt iets anders. Ik begrijp heel goed dat ik een fijne positie heb. Het kindje groeit in mijn buik en er is geen twijfel dat ik de moeder ben. Ik merk dat ik het moeilijk vindt me écht in te leven in het gevoel van mijn partners, wellicht ook gevoed door mijn wens het samen te doen. Ik neem mezelf voor mijn eigen idee misschien iets meer los te laten en binnenkort eens te vragen hoe zij er zelf instaan. Hoewel we het van tevoren allemaal besproken hebben, snap ik ook dat gevoelens kunnen veranderen nu de zwangerschap er daadwerkelijk is.
De dag na dit bezoek doe ik mee met de Dam tot Damloop, de wandeleditie. Ik loop met een collega en een vriendin van haar. Het idee is dat we 27 kilometer lopen. Van tevoren hebben we wel geoefend, maar des al niettemin heb voel ik spanning. Voor mijn gevoel is het kindje in mijn buik al heel wat. Hij of zij zal ook de Dam tot Dam wandelen.
De ochtend van de wandeling ben ik bij G. Ik ben misselijk en mijn ontbijt komt er sneller uit dan dat het erin is gegaan. Het is warm tijdens de wandeltocht, voor me zie ik mijn collega met haar vriendin lopen, ze zijn diep verzonken in gesprek, doen soms zelfs een dansje op de muziek langs de route.
Al na een aantal kilometer krijgen we een banaan aangeboden. Bananen zijn één van de dingen die ik moeilijk kan verdragen in het eerste trimester. Ik neem hem wel aan, neem dapper een hap. Dat lijkt goed te gaan.
Als in een roes loop ik de hele wandeling uit, mijn voeten doen zeer en ik voel een diepe vermoeidheid, maar ik heb het wel gehaald! Mijn collega en haar vriendin hebben nog energie over om na afloop te dansen op de livemuziek. Ik plof neer op het gras, zou nu ook wel een cocktail kunnen gebruiken.
De terugweg naar het station is langer dan we verwacht hadden, we moeten eerst nog een stuk lopen naar de bus, waar mijn collega gelukkig een stoel voor me vrijhoud. Zelf blijft ze staan.
Op het perron is het ontzettend druk, hetzelfde geldt voor de trein. Ik ben gesloopt maar ben blij met het gezelschap. Ik voel vertrouwen voor de toekomst, ik hoef het niet alleen te doen want de mensen om mij heen denken aan me en houden rekening met me.
Het moment dat ik thuis kom schop ik zo snel mogelijk mijn schoenen uit. Ik doe deze avond niets meer. Gelukkig kookt S. vanavond.
De spierpijn van de wandeltocht is de dag erna nog erger, ik besluit het wandelen even te laten voor wat het is, ik heb eerst een ander pad te bewandelen.
Zodra de spierpijn over is, ga ik met G naar het ziekenhuis. Bloed afnemen voor de Nipt. Met een pijnlijke linkerarm en een pleister loop ik na vijf minuten de wachtkamer weer in. Nu heb ik wéér spierpijn. En er is geen weg meer terug, de NIPT is gedaan, nu is het wachten op de uitslag.
Will Smith
Will is geboren in 1969 in de USA. Als rapper is hij deel van het duo DJ Jazzy Jeff & The Fresh Prince, waar hij zijn eerste hits heeft. Daarna gaat hij solo verder. Hij krijgt acteurservaring en treedt op in diverse films.
Hij wordt ook in Nederland bij het grote publiek bekend via films als ‘Men in Black’, ‘Independence Day’ en ‘I am Legend’. Deze rollen zorgen voor zijn doorbraak bij het grote publiek, waarna hij een gevierd acteur is.
Will kan het zich permitteren om grote rollen af te wijzen zoals hij deed voor de film ‘Mr and mrs Smit’, want hij heeft ze voor het uitkiezen. Zijn beeld is terug te vinden in Madame Tussauds
De open relatie van Will en Jada
Will is getrouwd met Jada Pinkett Smith. Jada is een Amerikaans actrice, die de eer heeft om in 2009 genomineerd te worden voor de Razzie Awardvoor slechtste actrice, maar vervolgens in 2010 een Image Award te krijgen voor beste actrice in een dramaserie.
Will en Jada hebben een open relatie, net als Angelina Jolie en Brad Pitt. Samen hebben ze twee kinderen, een zoon en een dochter.
Will en Jada vinden dat hun relatie op veel meer is gebaseerd dan seksuele trouw. Het gaat hen om vertrouwen te geven aan elkaar, niet te leven in de ban van angst of wantrouwen.
Zoals Jada vertelt, in een interview:
“Do we believe loving someone means owning them? Do we believe that ownership is the reason someone should ‘behave’?”
Wille en Jada zeggen dat zij vinden dat ‘liefde zonder angst’ eens over de hele wereld zal heersen. Je moet andere mensen kunnen liefhebben zonder oordeel. Jada is bijzonder uitgesproken over de vrijheid die ze haar echtgenoot gunt. Hij kan doen wat hij wil, zolang hij zichzelf in de spiegel kan aankijken en het okay voelt.
Dat betekent niet dat hij er maar op los leeft. De relatie is open zolang elke partner trouw is aan zichzelf en daardoor ook trouw aan de ander kan zijn. Ze vertrouwen erop dat de ander keuze maakt die niet hun onderlinge relatie en huwelijk schaden.
Ook Will heeft zich uitgesproken over het hebben van andere relaties, hoewel minder uitgesproken dan zijn partner. Er komt volgens hem altijd een keer in het leven waarop je verliefd wordt op een ander. Je moet dan gewoon eerlijk zijn en tegen je partner zeggen: ‘Kijk, ik wil seks hebben met iemand, maar ik zal het niet doen als je er niet mee akkoord gaat”, zo zegt Will in een interview.
Margo Robbie en Will
Er zijn verschillende verhalen over Will Smith en de vrouwen waar hij naast zijn huwelijk contact mee heeft. Hij houdt dit zo discreet mogelijk, maar soms wordt hij gespot. Een vrouw met wie hij gezien is, is Margo Robbie, een blonde jonge Australische filmster. Hij heeft met haar gewerkt in opnames van Suicide Squad. Ze voelen zich erg vertrouwd met elkaar.
Will geeft zijn zegen aan August
“I actually sat down with Will and had a conversation due to the transformation from their marriage to life partnership that they’ve spoken on several times. He gave me his blessing” (August Alsina)
In zomer 2020 kwam naar buiten dat Jada een relatie heeft gekregen met huisvriend en musicus August Alsina. August vertelt in deze film (op ca 17 minuten speeltijd) dat Will hem indertijd zijn zegen heeft gegeven om de verhouding met Jade te vervolgen. August zegt dat hij zich bevoorrecht voelt dat hij Will en Jade heeft leren kennen en dat zij hem zoveel vertrouwen en liefde geven. Hij zegt Jada in 2015 ontmoet te hebben toen Jaden Smith de twee aan elkaar voorstelde. Hij zegt ‘jarenlang’ een relatie met haar gehad te hebben en nog steeds veel van haar te houden.
Speculaties
Intussen leven Jada en Will in de USA in de gouden publiekskooi. In de pers wordt gespeculeerd over de stevigheid van het huwelijk. Is de consensus over het open huwelijk wel echt? Hebben ze onderling geen onenigheden en spanningen hierover?
Er zijn in de roddelbladen en op social media tal van geruchten geweest dat Will en Jada gaan scheiden. Of dat zij alleen nog bij elkaar blijven vanwege het geld en de kinderen. Will heeft zelfs een officiële verklaring afgegeven dat hij en Jada niet van plan zijn uit elkaar te gaan.”Normaal gesproken reageer ik helemaal niet op dit soort onzin, omdat het besmettelijk is. Maar omdat zo veel mensen mij hun oprechte medeleven hebben getoond, dacht ik: wat kan het me ook schelen, ik kan ook dom zijn. Als ik ooit ga scheiden van mijn koningin, zweer ik dat ik jullie dat zelf vertel.” (Will)
In 2022 maakt comedian Rock bij de uitreiking van de Oscars een grap over de haarziekte van Jada. Meteen loopt Will, die ook aanwezig is, naar het podium, waar hij Rock een klap in het gezicht geeft. Jada noemt de klap later de “heilige klap”. “Omdat daarna in onze relatie heel veel mooie dingen zijn gebeurd.” In de jaren erna zijn er geruchten over apart leven en toch als stel naar buiten treden. Of eigenlijk uit elkaar gaan en toch bijeen blijven. En ook weer samen werken aan de onderlinge relatie.
Intussen heeft dochter Willow Smith zich in de talkshow ‘Red Table Talk’ uitgelaten over haar seksualiteit. Zij omschrijft zichzelf als polyamoreus, wat inhoudt dat ze openstaat voor meerdere relaties met diverse partners tegelijkertijd.
“Ik denk dat monogamie juist leidt tot vreemdgaan”
Speeddate-event voor niet-monogame mensen
Datum: zondag 16 maart 2025 Tijd: 12:00 - 18:00 Locatie: Café Czaar, Amsterdam Kosten: €18,45 pp (incl. 2 consumpties) Organisatie: More to Adore
Op zoek naar gelijkgestemden binnen de niet-monogame gemeenschap? More to Adore organiseert een speeddate-event speciaal voor mensen die op een open en respectvolle manier nieuwe connecties willen aangaan. Dit evenement biedt een veilige en inclusieve ruimte waarin deelnemers op een ontspannen manier anderen kunnen ontmoeten, zowel romantisch als vriendschappelijk.
Wat kun je verwachten?
Het event bestaat uit een reeks speeddates waarbij deelnemers in korte gesprekken kunnen ontdekken of er een klik is. We willen zo min mogelijk in hokjes treden en daarom zijn de speeddates zijn ingedeeld op basis van voorkeuren voor een masculine of feminine genderexpressie. Het kan voorkomen dat je tegenover iemand komt te zitten die niet direct binnen je voorkeur valt. In dat geval biedt het gesprek een mooie kans om meer te leren over non-monogamie en nieuwe perspectieven te ontdekken.
Na de speeddates is er een borrel waar deelnemers vrij kunnen socializen, ook met mensen die ze tijdens de speeddate-ronde niet hebben gesproken. Deze opzet doorbreekt traditionele hokjes en creëert ruimte voor iedereen, inclusief mensen die zich niet in een specifieke gendercategorie laten plaatsen of een bredere aantrekkingskracht ervaren. Hosts zijn aanwezig om te zorgen voor een prettige en respectvolle sfeer.
Voor wie?
Dit evenement is bedoeld voor niet-monogame mensen van diverse achtergronden, leeftijden en gender die op zoek zijn naar gelijkgestemden. Of je nu polyamoreus, in een open relatie of nieuwsgierig naar non-monogamie bent, dit event biedt een fijne omgeving om nieuwe mensen te leren kennen.
Over de organisatie
More to Adore is opgericht door Eline Bodbijl, die vanuit haar eigen zoektocht naar non-monogamie merkte hoe lastig het kan zijn om gelijkgestemden te ontmoeten. Veel datingapps zijn vooral gericht op monogame relaties, en de termen “polyamorie” en “open relatie” worden in de reguliere datingwereld vaak verkeerd begrepen. More to Adore organiseert daarom evenementen waar serieuze, niet-monogame mensen op een prettige manier met elkaar in contact kunnen komen.
Praktische informatie
Locatie: Café Czaar, Amsterdam. Het café is goed bereikbaar met het openbaar vervoer.
Datum en tijd: Zondag 16 maart 2025, van 12:00 tot 18:00 uur.
Kosten: Tickets zijn €18,45 per persoon, inclusief twee consumpties, deelname aan het speeddate-event en toegang tot de borrel.
Aanmelden: Om tickets te kunnen kopen, is vooraf registratie via de website nodig. Dit om een goede mix van deelnemers te kunnen garanderen. Na registratie ontvang je een survey waarin je je voorkeuren kunt doorgeven. Deelnemers die deze stap hebben voltooid, krijgen de mogelijkheid om een ticket te bemachtigen.
Meer informatie & contact
Website: www.moretoadore.nl/aanmelden
E-mail: [email protected]
Met z’n drieën naar de verloskundige; de eerste echo
In de eerste paar weken van mijn zwangerschap had ik veel last van buikpijn. Ik was ’s ochtends misselijk en ’s middags trok dat langzaam weg. Van collega’s en vriendinnen kreeg ik de tip kleine beetjes te eten verdeeld over de dag en zachte dingen te laten staan, want knapperige dingen konden zij in de zwangerschap beter verdragen. Dit hielp enorm.
S. (Sep) wilde liever het nieuws over de zwangerschap voor zich houden tot de 13 wekenecho. Zelf heb ik het als heel prettig ervaren dat er juist wel mensen op de hoogte waren van de zwangerschap, het waren de mensen die ik ook graag om mee heen zou hebben gehad als het mis was gegaan. G. (Geb) deelde mijn mening.
Mijn moeder was één van de eersten die het nieuws hoorde, ze was opgetogen, maar wel gereserveerd. We waren erg vroeg met vertellen en iedereen was nog ingetogen met te enthousiast reageren. Ook zelf vond ik het erg spannend en hield ik in mijn hoofd rekening met een eventuele miskraam.
De dag voor de eerste echo had ik ’s nachts erg veel last gehad van buikpijn, zoveel zelfs dat ik er wakker van lag. Op aanraden van G. belde ik ’s morgens de verloskundige. Omdat de verloskundige het toch ook spannend vond, konden we een dag eerder terecht, maar niet bij onze eigen praktijk. De praktijk waar we de echo zouden hebben lag 30 minuten rijden van onze woonplaats. G. en S. hebben al bij het begin aangegeven bij alle afspraken met de verloskundige aanwezig te willen zijn. Dus gingen wij met z’n drieën in de auto, G reed, S. achterin.
Het was een gure dag en het heeft de hele heenreis geregend. Ik was erg gespannen en voelde ook dat S. spanning had, het was stil in de auto, gespannen luisterden we naar de wielen die ons over het asfalt droegen.
Aangekomen in de praktijk liet een briefje op de deur van het toilet weten dat ik beter niet kon plassen. Met een volle blaas was de kans groter dat ze de foetus snel konden vinden.
Daar lag ik, zowel ik als mijn blaas gespannen wachtend op het verlossende woord, mijn twee grote liefdes aan mijn zijde, met allemaal onze eigen hoofd vol gedachten.
De echoscopist wist ons gerust te stellen, ze leek er niet van op te kijken dat er twee mannen in de kamer stonden. Het hartje klopt, het vruchtje zit op de goede plek.
De terugweg voelde lichter. De zon kwam door de wolken heen en ik hoorde vogels fluiten. Er was weer ruimte voor muziek. G. naast me en S. op de achterbank zongen beiden mee met een nummer van No Doubt. We krijgen een kindje!
Terug in onze woonplaats zijn we naar het eerste café gegaan dat we tegenkwamen en bestelden alle drie een punt appelgebak en warme chocomel met slagroom. Een nieuwe traditie die we erin hebben gehouden na elk bezoek aan de verloskundige.
